Hoe weet je of je stress ervaart?

Je kunt met een meting van 60 seconden een goede indicatie krijgen in welke gezondheid en conditie je verkeerd en hoe goed je kunt herstellen.

In een 2 delig blog gaan we het hebben over een gezondheidsmarker die onmisbaar blijkt te zijn als je meer wilt weten over je gezondheid.

Heb je je wel eens afgevraagd;
- Welke impact een stressvolle dag maakt?
- Hoe goed je gaat presteren als je gaat hardlopen? - Waarom je niet uitgerust wakker wordt?
- Waarom je niet afvalt?
- Waarom je weinig energie ervaart?
- Waarom je niet goed slaapt?
- Waarom je pijnklachten niet over gaan?

Dan is de Heart Rate Variabiliteit (HRV) de gezondheidsmarker die antwoord gaat geven op deze vragen.

Wat ga je leren?
- Wat verteld je HRV je over je lichaam
- Wat is HRV
- Wat je kan leren van het meten en bijhouden van je HRV

Het nut van het meetbaar maken van je gezondheid

Steeds meer mensen maken gebruik van technische snufjes die je gezondheid in kaart brengt. De smartwatch is daar een voorbeeld van. Deze Horloges meten bijvoorbeeld je slaapkwaliteit, je hartslag, hoeveel stappen je hebt gezet en hoe goed je bent hersteld.

In de praktijk hebben wij een speciaal apparaatje die je HRV kan meten en dit uitdrukt in een cijfer. Uit onderzoeken blijkt dat dit een goede weergave is van de staat waarin je brein verkeerd. Met andere woorden; Denkt je brein dat je in veiligheid of in gevaar verkeerd. Dit is een interpretatie van je brein, van jou interne en externe wereld.

Het blijkt keer op keer dat iemand dominant veel tijd doorbrengt in de staat van GEVAAR. Dit zorgt ervoor dat de taken die je lichaam van nature goed en makkelijk kan uitvoeren, steeds minder makkelijk worden. Hoe langer je brein denkt dat je in gevaar verkeerd, des te grote de problemen kunnen worden. Daarover later meer!

Dat klinkt wel leuk, maar wat is nou je HRV?

Een gezond hart slaat onregelmatig. Zelfs als je hart 60 slagen per minuut slaat, betekent dat niet dat hij precies op iedere seconden tikt. Er zitten steeds verschillende interval tijden tussen elke hartslag. Zo kan er 0,85 seconden zitten tussen hartslag twee en drie en tussen hartslag drie en vier 1,20 seconden etc. 

Je HRV wordt gemeten in seconden (MS), maar het verschil zou je ook kunnen horen en voelen. Voor iedereen die het wilt ervaren; Plaats je vinger zachtjes in je nek of op je pols en probeer je hartslag te vinden/voelen. Je zult voelen dat de langste interval (tijd tussen je verschillende hartslagen) zal plaatsvinden op het moment dat je uitademt en de korte interval wanneer je uitademt.

Hoe je HRV voor spanning & pijn kan zorgen in je

lichaam

Om de HRV goed te begrijpen, moeten we eerst wat leren over het zenuwstelsel en de hartslag. De HRV heeft namelijk een hele duidelijke en belangrijke link met het zenuwstelsel. Je HRV wordt gereguleerd door het autonome zenuwstelsel.

Het autonome zenuwstelsel reguleert de belangrijkste systemen in ons lichaam. Over deze systemen hoef je niet na te denken, je kunt hierbij denken aan je hartslag, ademhaling en vertering. De manier waarop ons brein denkt en handelt is zeer primitief.

Ons lichaam denkt in 2 verschillende mogelijkheden; veiligheid of gevaar. Het autonome zenuwstelsel kent twee systemen die hierbij de helpende hand bieden;

Het para-sympathische zenuwstelsel; dit is het deel van het autonome zenuwstelsel dat het lichaam in staat stelt een stapje terug te doen. Als dit zenuwstelsel actief is zal je hartslag worden verlaagd en je HRV worden verhoogd. Dit doet hij om je lichaam terug in homeostase (evenwicht) te brengen na een stress volle situatie. Dit is bedoeld om tot rust te komen, te herstellen en om eten te verteren. Dit gebeurd voornamelijk tijdens het slapen, wanneer we rustig aan het eten zijn of mediteren.

Vroeger toen we nog leefde als oermens, was dit systeem voor 70 a 80 % actief. We hadden een hutje op de hei, bouwde een vuurtje, gingen opzoek naar voedsel en schoon drinkwater. Dit is voor de mensheid nog niet zolang geleden. Onze leefstijl is echter enorm veranderd. In het tweede deel van dit blog zul je gaan leren dat deze leefstijl niet zo goed werkt.

Het sympathische zenuwstelsel; Activeert stress hormonen die ervoor zorgen dat je zeer alert wordt. Het verhoogd je hartslag en verlaagd je HRV, dat is nodig tijdens inspanning en mentale en psychologische stress volle situaties. Tijdens deze fase zal je bloeddruk stijgen, je pupillen verwijde, je hartslag schiet omhoog, je krijgt een droge mond, je moet vaker plassen, de ontsteking remende stoffen nemen toe en het immuunsysteem wordt geactiveerd.

Je lichaam komt in de hoogste staat van paraatheid. Dit noemen we ook wel het overlevingsmechanisme. Deze modus bereidt zich voor op vechten, vluchten of bevriezen. Dit zenuw stelsel hoort vooral actief te worden, op het moment dat het lichaam denkt dat we in gevaar zijn.

De manier waarop ons brein denkt is vrij simpel

De manier waarop ons brein denkt is vrij simpel. Als je hard gaat lopen, dan denkt het lichaam dat er een gevaarlijk dier achter je aan zit, waarvoor je weg rent. Til je iets zwaars op, dan denkt hij dat je aan het stoeien bent met een beer. Eet je te weinig, dan denkt het lichaam dat die schaarste bedoelt is omdat je bezig bent met overleven.

Deze modus zou van tijdelijk aart moeten zijn, helaas zitten we tegenwoordig voor 70/80% in dit systeem en misschien nog wel vaker.

Het probleem wat veel mensen gaan ervaren die meer in een sympathisch zenuwstelsel (gevaar/overleving deel) zit, is dat het lichaam allerlei symptomen gaan vertonen. Deze reactie ontstaat niet meer door die welbekende tijger of beer, maar door onze leefstijl en sociale druk.

Zo kun je bijvoorbeeld ervaren dat je spierspanning toeneemt, je gewrichten stugger en stijver aanvoelen, ervaar je weinig of minder energie, kun je moeilijker in slaap vallen, word je meerdere keren per nacht wakker, moet je veel meer plassen, constipatie, droge mond, ontsteking reactie neemt toe, je kunt moeilijk herstellen, kans op diabetes neemt toe, je krijg een verhoogde bloeddruk en hartslag etc. etc...

Laten we het samenvaten

Je hebt tot nu geleerd wat je HRV inhoudt, wat het verteld over je lichaam en wat de gevolgen kunnen zijn als je te lang in de overlevingsmodus/gevaar zit. Het gevolg is chronisch ziek worden of chronische pijnklachten. In Nederland zie je een enorme stijging. Inmiddels zitten we op ruim 8 miljoen chronisch zieken mensen. Hier moeten we wat aan doen en de HRV geeft je inzicht waar je nu staat. 

Het tweede deel van dit blog gaan we je leren welke factoren invloed hebben op je HRV en hoe je je HRV kunt verbeteren, zodat je kunt afrekenen met fysieke ongemakken of het verbeteren van chronische ziekten. 

Wie wil dat nou niet, nietwaar? 

Stay Tuned!

Joey Buskermolen,

C-Kracht behandelaar